Η διάγνωση με κοιλιοκάκη, πάντα συνοδεύεται με αντικρουόμενα συναισθήματα όπως είναι και λογικό. Από τη μία, σε κανέναν δεν αρέσει να ακούει ότι πάσχει από μια ιατρική πάθηση. Από την άλλη, ανακουφίζει το γεγονός ότι επιτέλους εντοπίζεται η πηγή της νόσου και της απροσδιόριστης δυσφορίας που προκαλούσε. Επίσης, αισθάνεται κανείς καλύτερα γνωρίζοντας ότι η κοιλιοκάκη είναι μια θεραπεύσιμη πάθηση και ότι η εντερική βλάβη που προκαλεί, είναι αναστρέψιμη. Παρόλο που δεν υπάρχει ακόμη φαρμακευτική θεραπεία για αυτή την πεπτική διαταραχή, η υιοθέτηση διατροφικών μέτρων και μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη, μπορεί να μειώσει σημαντικά, και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και να εξαλείψει, τα ενοχλητικά συμπτώματα της νόσου.

Τι είναι η γλουτένη;

Η “γλουτένη” είναι η γενική ονομασία για μια από τις πρωτεΐνες, που βρίσκονται στο σιτάρι, τη σίκαλη και το κριθάρι. Είναι η ουσία στο αλεύρι, που σχηματίζει τη δομή της ζύμης, η "κόλλα" που συγκρατεί το προϊόν και ένα προζυμωτικό συστατικό. Χρησιμοποιείται ευρέως στην αρτοποιία, αλλά και στην παρασκευή ζυμαρικών, αλλαντικών και βιομηχανικών έτοιμων γευμάτων.

Γιατί είναι βλαβερή για κάποιον που πάσχει από κοιλιοκάκη;

Η κοιλιοκάκη, γνωστή και ως δυσανεξία στη γλουτένη, είναι ένα χρόνιο αυτοάνοσο νόσημα. Όταν αυτές οι πρωτεΐνες υπάρχουν στη διατροφή ενός ατόμου που πάσχει από κοιλιοκάκη, γίνονται τοξικές και βλάπτουν το έντερο. Η βλάβη αυτή προκαλεί μείωση της απορρόφησης των βασικών θρεπτικών συστατικών και, εάν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άλλων ασθενειών, όπως σιδηροπενική αναιμία, μειωμένη οστική πυκνότητα, ακούσια απώλεια βάρους και ανεπάρκεια φυλλικού οξέος και βιταμίνης Β12.

Γιατί να υιοθετήσετε μια δίαιτα χωρίς γλουτένη;

Η γλουτένη δεν έχει καμία θρεπτική αξία, επομένως μπορούμε να τη στερηθούμε χωρίς κίνδυνο ανεπάρκειας. Επιπλέον, πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι η υιοθέτηση μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη, δεν έχει καμία ιδιαίτερη επίδραση στην υγεία των ανθρώπων, που δεν πάσχουν από δυσανεξία σε αυτή την πρωτεΐνη.

Πού βρίσκεται η Γλουτένη;

Τρόφιμα και δημητριακά

Τα δημητριακά που περιέχουν γλουτένη περιλαμβάνουν το σιτάρι, τη σίκαλη, το κριθάρι και τα προϊόντα που προέρχονται από αυτά (στον πίνακα 1 παρατίθενται τα σιτηρά και δημητριακά που πρέπει να αποφεύγονται). Αυτά,  χρησιμοποιούνται μεταξύ άλλων σε αρτοποιήματα (κέικ, ψωμί, μπισκότα, πίτες), τα πρωινά δημητριακά, τα ζυμαρικά, τις πίτσες, αλλά και ως πρόσθετα συστατικά σε πολλά μεταποιημένα τρόφιμα, όπως αναφέραμε παραπάνω πχ αλλαντοποιία. Επιπλέον, υπάρχουν και τροφές που “κρύβουν” τη γλουτένη και ακολουθεί μια λίστα με τα τρόφιμα. 

Πίνακας 1* Πού βρίσκεται η γλουτένη

Κριθάρι Βύνη/Εκχύλισμα Κριθαριού Κριθάρι Κουσκούς Σκληρό σιτάρι Φαρίνα Αλεύρι Γκράχαμ Kamut Μάτζο αλεύρι Orzo

Panko Σίκαλη Σεϊτάν Σιμιγδάλι Σπέλτα Triticale Udon Σιτάρι Πίτουρο Σιταριού Φύτρα Σιταριού Άμυλο Σιταριού*

*Μπορεί να επιτραπεί σε ένα τρόφιμο που αναφέρει "χωρίς γλουτένη", Ωστόσο, ο όρος "σιτάρι" πρέπει να ακολουθείται από έναν αστερίσκο που αναφέρεται σε άλλο αστερίσκο και τη δήλωση "Το σιτάρι έχει υποστεί επεξεργασία ώστε το τρόφιμο. Απαιτήσεις του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων για τρόφιμα χωρίς γλουτένη.

 

Πίνακας 2* Πηγές γλουτένης που συχνά αγνοούνται

Μπύρες και μπύρες lagers (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που φέρουν την ένδειξη χωρίς γλουτένη) Φρυγανιές Μείγματα ψίχας ψωμιού Γκοφρέτες Κοινωνίας Κρουτόν Γλυκά Πρωτεΐνη/ενέργεια ενεργειακές μπάρες Επεξεργασμένα κρέατα Τσιπς (κοινόχρηστες φριτέζες) Ζωμός Ζυμαρικά

Τηγανιτές πατάτες Σάλτσες Βάση σούπας Γέμιση Προϊόντα βύνης Απομίμηση μπέικον/ θαλασσινά Σάλτσα σόγιας Μείγμα ρυζιού με καρυκεύματα Μαρινάδες Πηκτικά Συνταγές και και μη συνταγογραφούμενα συνταγογραφούμενα* φάρμακα Συμπληρώματα διατροφής, βιταμίνες και ανόργανα άλατα και μεταλλικά συμπληρώματα**

Διαβάζοντας τις ετικέτες

Είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να διαβάζουμε τις ετικέτες σωστά, ώστε να προλαμβάνουμε τυχόν έκθεση μας στη γλουτένη. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Κοιλιοκάκη Ελλάς, “Όλα τα προσυσκευασμένα τρόφιμα εντός της Ευρωπαϊκής Κοινότητας καλύπτονται από την υπάρχουσα νομοθεσία για τη δημοσίευση των προϊόντων που μπορεί να προκαλέσουν αλλεργία, το οποίο σημαίνει ότι από τον κατάλογο συστατικών μπορείτε να διακρίνετε εάν κάποιο προϊόν περιέχει γλουτένη.

Σε περίπτωση που κάποιο δημητριακό με γλουτένη (σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι, βρώμη, σπελτ, καμούτ ή τα υδρίδια είδη αυτών) χρησιμοποιείται σκόπιμα ως συστατικό για ένα προϊόν, τότε θα πρέπει να αναφέρεται στο κατάλογο συστατικών, ανεξαρτήτως της ποσότητάς που χρησιμοποιείται.

Οι κατασκευαστές θα πρέπει να δώσουν το όνομα του συγκεκριμένου δημητριακού π.χ. «σιτάρι», «σίκαλη», «κριθάρι», ή κάποιοι άλλοι πιθανόν να επιλέξουν να χρησιμοποιήσουν και τη λέξη «γλουτένη» π.χ. «γλουτένη από σιτάρι».

Οι πληροφορίες αυτές πρέπει υποχρεωτικά να αναγράφονται στον κατάλογο συστατικών σε αντίθεση με το πλαίσιο «Συμβουλές για αλλεργίες» στο οποίο η ένδειξη «περιέχει γλουτένη» αποτελεί μόνο σύσταση και δεν είναι υποχρεωτική.

Συνεπώς είναι σημαντικό ο καθένας που ακολουθεί τη δίαιτα χωρίς γλουτένη να ελέγχει τόσο τον κατάλογο συστατικών όσο και το πλαίσιο «συμβουλές για αλλεργίες» (εφόσον αυτό χρησιμοποιείται). Τα προϊόντα που δεν τηρούν τη νομοθεσία σχετικά με την ανακοίνωση των προϊόντων που μπορεί να προκαλέσουν αλλεργία, δεν μπορούν να πωληθούν.

 

Σημαντικές συμβουλές

Διατηρήστε ξεχωριστά τα μαγειρικά σκεύη κατά το μαγείρεμα και την προετοιμασία του φαγητού.
Μην χρησιμοποιείτε για τηγάνισμα το ίδιο λάδι στο οποίο έχετε τηγανίσει και φαγητά που περιέχουν γλουτένη.
Χρησιμοποιήστε καθαρό γκριλ, διαφορετική τοστιέρα ή σακούλες για τοστ όταν θέλετε να ετοιμάσετε τοστ χωρίς γλουτένη.
Χρησιμοποιήστε διαφορετικές σανίδες ψωμιού και καθαρίστε επιμελώς τις επιφάνειες.

Άμυλο χωρίς γλουτένη. Γίνεται; 

Γίνεται! Υπάρχουν προϊόντα με άμυλο, χωρίς γλουτένη. Αν και είναι λιγότερο ευρέως γνωστά, υπάρχουν ευτυχώς πολλά φυτά, που είναι φυσικές πηγές υδατανθράκων χωρίς γλουτένη. 

Πίνακας *  Προϊόντα με Άμυλο Χωρίς Γλουτένη

Δημητριακά	Αραβόσιτος, ρύζι, κεχρί, λινάρι, βρώμη
Ψευδοδημητριακά	Κινόα, φαγόπυρο, σουσάμι
Ρίζες	Πατάτα, γλυκοπατάτα, γλυκοπατάτα, γλυκοπατάτα, μανιόκα, παστινάκι
Όσπρια	Ρεβίθια, φακές, ξερά φασόλια, φασόλια
Ορισμένα φρούτα	Μπανάνες, κάστανα, κολοκύθα

 

Φυσικά τρόφιμα χωρίς γλουτένη 

Η διατροφή χωρίς γλουτένη,  χρειάζεται καταρχάς μια κουζίνα με φρέσκα, μη επεξεργασμένα προϊόντα. Τα φρούτα, τα λαχανικά, οι ξηροί καρποί, οι σπόροι, τα αυγά, το κρέας, τα ψάρια και τα όσπρια δεν περιέχουν γλουτένη. Τα καλά νέα είναι ότι για όλα τα άλλα τρόφιμα, τα επεξεργασμένα, υπάρχουν πολλές επιλογές τροφίμων, χωρίς γλουτένη. Πρέπει όμως να ελέγχονται προσεκτικά και να έχουν τις απαραίτητες πιστοποιήσεις. Στο κατάστημα μας θα βρείτε μια μεγάλη λίστα με προϊόντα χωρίς γλουτένη, αυστηρά ελεγμένα και με τις απαραίτητες πιστοποιήσεις.